Tułowice
Majątek
Tułowice powstał z wydzielenia dóbr należących do Adama Lasockiego, kasztelana
sochaczewskiego, dziedzica Brochowa herbu Dołęga dla jego córki Franciszki.
Wyszła ona za mąż za Piotra Karnkowskiego herbu Junosza, podkomorzego króla
Poniatowskiego, dziedzica Mazewa i Czamanina. Następnie zawarła małżeństwo
z Ignacym Kucharskim, herbu Prawdzic, co prawdopodobnie spowodowało przeniesienie
rodziny do Tułowic. Przebywała w tułowickim dworze do roku 1822. W tymże
roku majątek został sprzedany Konstantemu Linowskiemu herbu Pomian. Był
on synem Aleksandra, senatora Królestwa Polskiego w roku 1817. Tułowice
znajdowały się w parafii Brochów. W roku 1827 na terenie majątku znajdowało
się 13 domów i 136 mieszkańców. Po śmierci Konstantego Linowskiego, posiadłości
przeszły w ręce - Orssetich - rodziny męża Aleksandry, siostry Konstantego.
Po śmierci Aleksandry dobra przejęła Karolina z Orssetich oraz jej młodsze
rodzeństwo. W roku 1857 zostały wystawione do licytacji. Nowymi właścicielami
zostali Konstanty i Jan Górscy herbu Boża Wola, właściciele majątków w
Woli Pękoszewskiej i Motkowicach. Po sześciu latach odsprzedali Tułowice,
Marcelemu Boskiemu, herbu Jasieńczyk, posiadającemu wcześniej Ojrzanów.
Nowym nabywcą w roku 1866 został Hilary Ostrowski, jednak i ten nie cieszył
się posiadanym majątkiem zbyt długo. Kolejnymi właścicielami, gospodarującymi
aż do I wojny światowej zostali Bolechowscy. Pierwszym Feliks, który nabył
majątek w roku 1871. Gospodarował 1492 morgami gruntu, w tym gruntów ornych
i ogrodów 698 mórg, łąk - 299 mórg, pastwisk - 118, lasów - 332, nieużytków
- 45. Domów murowanych znajdowało się 8, drewnianych 23, a mieszkańców
219. Majątek w tym czasie znacznie się rozwinął: powstała mleczarnia z
nowoczesnym urządzeniem do chłodzenia mleka, działał młyn wodny na Łasicy,
powiększono hodowlę do 100 krów rasy holenderskiej, trzymano duże ilości
drobiu. Po śmierci Feliksa w roku 1908 następcą został jego syn - Władysław.
Kolejnymi właścicielami Tułowic byli: Józef Górski, Stanisław Domaszowski,
jego syn Maciej, Feliks Antecki. Po II wojnie światowej ziemie rozparcelowano.
Dwór
w Tułowicach wzniesiono około roku 1800. Zaprojektował go zapewne H.Szpilowski,
choć nie ma żadnych dokumentów poświadczających tę hipotezę. Świadczy o
tym podobieństwo architektoniczne i rozwiązania funkcjonalne i komunikacyjne
z innymi budowlami zaprojektowanymi przez Szpilowskiego np. Studzieńcem,
Okalewem, Nawrą. Po II wojnie światowej dwór przeznaczono na mieszkania,
następnie na wiejski dom kultury, sklep i magazyny, a od 1980 roku właścicielem
został Andrzej Nowak-Zempliński.
Dwór
zbudowany jest z cegły, otynkowany i boniowany w stylu klasycystycznym.
Jest to budynek parterowy z piętrową częścią środkową. Od frontu posiada
ryzalit z dwiema parami pilastrów toskańskich, zwieńczonych trójkątnym
frontonem. Od ogrodu znajduje się portyk z czterema kolumnami i trójkątnym
frontonem. Podpiwniczony jedynie w trakcie północnym.
Dwór usytuowany jest w otoczeniu
parkowym. Park krajobrazowy ma długości około
450 m i szerokości 120-200 m. Od głównej bramy wjazdowej do podjazdu przed
dworem prowadzi aleja wysadzona kasztanowcami i klonami. Po stronie południowej
występuje park krajobrazowy z wkomponowanymi dwoma stawami. Od zachodu
wzdłuż granicy z polami znajduje się
aleja grabowa, zaś w przedłużeniu szpaler lip obrzeżający park.
 |
 |
 |
| Dwór od frontu |
od ogrodu |
powozownia |
Strona Główna