“Jam jest dwór polski
który służy wiernie
i broni dzielnie”.

    Świat dworów i dworków to już przeszłość, która powoli zaciera się w pamięci ludzi. To nie tylko mieszkanie właściciela, lecz cały kompleks: dom, oficyna, park, zabudowania gospodarcze. To również specyficzna atmosfera i ludzie ją tworzący, którzy już odeszli.
    Tradycja i polskość wpływały przez dziesiątki lat na funkcjonowanie tych budowli. Dzięki dworkom, pałacom, kościołom przetrwała przecież kultura polska w okresie zaborów. Kultura będąca ostoją państwowości została zniszczona “ w czasie pokoju”. Akcja wywłaszczania właścicieli, pozostawiania dworów opuszczonych po 1945 roku spowodowała ogromne straty, bezpowrotnie utracone wartości materialne, kulturowe i moralne. Z kilkudziesięcy siedzib ziemiańskich do dnia dzisiejszego w naszym kraju przetrwało około 500. Temat dotyczący dworów podjąłem w celu przybliżenia tego nieistniejącego świata, ukazania co się z niego zachowało. Pozostało jednak niewiele. Wywaźnie widać to na przykładzie dawnego powiatu sochaczewskiego.
    Zakres terytotorialnym stanowi powiat sochaczewski z lat 1867-1900. Kręgiem moich zainteresowań stały się dwory czyli szlacheckie siedziby w części lub w całości parterowe. Podstawowym wyróżnikiem jest fakt, że dach dochodzi do parteru. To takie budynki, które “nie w górę i na dół, lecz poziomo, wzdłuż i wszerz rozpościerać się mają.”.
    Pozostałe siedziby, pałace dawnego powiatu sochaczewskiego, wyjąłem z kręgu moich zainteresowań i badań. Do tego grona należą obiekty w Gawłowie, Giżycach, Nowej Piasecznicy, Szymanowie, Teresinie, Kożuszkach, Pawłowicach, Rybnie.
    Drugą grupę siedzib ziemiańskich, którymi się nie zajmowałem były dwory powstałe w XX wieku. Należą do nich obiekty w Kuznocinie, Młodzieszynie-Biała Góra, Szymanowie, Witkowicach.
    W swojej pracy opisuję jedynie dwory pochodzące z XVIII i XIX stulecia.
Jaka była historia miejscowości, w których znajdowały się dwory? Co było przyczyną powstawania folwarków? W czyim posiadaniu znajdowały się te siedziby szlacheckie? Jak zmieniał się ich wygląd i otoczenie? Co zachowało się do dnia dzisiejszego? Odpowiedź na te pytania jest celem mojej pracy.

Strona Główna