Słowniczek terminów architektonicznych

Alkierz- wydzielony w bryle narożnik, na ogół na planie kwadratowym.

Attyka - ścianka, balustrada lub rząd sterczyn wieńczących ewację budowli, znajdującą się ponad gzymsem .

Baza - podstawa kolumny, filara, pilastra.

Beczkowe sklepienie - odmiana kolebkowego z podniesioną linią szczytową podniebienia, tworzącą wycinek łuku.

Belkowanie - najwyższy pozorny człon architektury, spoczywający na kolumnach, filarach, pilastrach, składający się z architrawu, fryzu i gzmysu.

Blanki - krenelaż, w średniowiecznych murach obronnych zęby wieńczące mur lub basztę. Stanowiły one osłonę dla strzelających.

Boniowanie - dekoracyjne opracowanie lica muru przez profilowanie krawędzi ciosów lub naśladowanie tego w tynku.

Dach naczółkowy - dwuspadowy z naczółkami.

Dorycki porządek - charakter ciężki, monumentalny. Składa się z kolumny bez bazy i trzonu żłobkowanego.

Elewacja - zewnętrzna ściana budynku.

Fasada - główna elewacja budynku najczęściej wyróżniona od pozostałych odmienną kompozycją architektoniczą i zawierająca przeważnie główne wejście.

Filar - pionowa podpora o przekroju czworobocznym lub wielobocznym.

Fronton -zwieńczenie elewacji, najczęściej trójkątne, z tympanonem w środku, czyli plaszczyzną wewnętrzną (często zdobioną), inaczej: naczółek.

Głowica - górna, wieńcząca część kolumny, filara, pilastra; inaczej: kapitel.

Gzyms - element architektoniczny w formie poziomego pasa występującego przed lico muru, często bogato profilowany.

Intarsja - zdobienie przedmiotów drewnianych przez wykładanie na ich powierzchni wzorów z innych gatunków drewna.

Jońska głowica - ozdobiona ślimacznicami.

Joński porządek - cechuje lekkość i smukłość proporcji. Kolumna ma profilowaną bazę, nie wybrzuszony żłobkowany człon, oraz kapitel.

Kolebkowe sklepienie - sklepienie o formie leżącej połowy walca, którego przekrój prostopadły do osi stanowi pełne półkole.

Kolumnada - jeden lub kilka rzędów kolumn połączonych belkowaniem lub łukami arkadowymi.

Kwatera - element kompozycyjny ogrodów podzielony ścieżkami, obsadzony strzyżonymi drzewami i krzewami.

Lamus - budynek gospodarczy.

Luneta - odcinem sklepienia mieszczący przeważnie otwór okienny lub drzwiowy.

Łamany dach polski - dach o dwóch kondygnacjach połaci, oddzielonych gzymsem i załamanych pod różnymi kątami.

Łącznik - budynek łączący np. pałac z oficynami.

Mansardowy dach - dach o dwu kondygnacjach oddzielonych od siebie załamaniem pod różnymi kątami.

Pilaster - płaski filar przyścienny.

Portal - ozdobne obramienia otworu wejściowego.

Portyk - zewnętrzna część budynku otwarta z jednej lub kilku stron kolumnada lub rzędami filarów.

Pozorny ryzalit - ryzalit występujący na niewielką oległość od płaszczyzny ściany.

Ryzalit - występująca z lica elewacji część budynku

Sterczyna - pionowy, wieńczący element dekoracji architektonicznej.

Stiuk - rzeźbiarski materiał zdobniczy nakładany na ścianę i elementy architektoniczne wnętrz.

Toskańskie kolumny - włoska odmiana porządku doryckiego - kolumny z bazą i gładkim trzonem.

Trakt - ciąg pomieszczeń umieszczonych na jednej osi.

Tympanon - wewnętrzna płaszczyzna frontonu.

Wielki porządek - występowanie kolumn, pilastrów na elewacji obejmujących dwie lub więcej kondygnacji

Strona Główna